ئىلىم – پەن \ ئۆگىنىشنىڭ سەۋەبلىرى ۋە ئىلىم يۇرتلىرى
6§. ئۆگىنىشنىڭ سەۋەبلىرى 1. ھۆرمەتنى ساقلاش ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ﴿وَلَقَدۡ كَرَّمۡنَا بَنِيٓ ءَادَمَ وَحَمَلۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَىٰ كَثِيرٖ مِّمَّنۡ خَلَقۡنَا تَفۡضِيلٗا ٧٠﴾ «شۈبھىسىزكى، بىز ئادەم ئەۋلادىنى ھۆرمەتلىك قىلدۇق. ئۇلارنى قۇرۇقلۇقتا ۋە دېڭىزدا توشۇدۇق. ئۇلارغا پاك رىزىقلارنى بەردۇق. ئۇلارنى نۇرغۇن مەخلۇقاتىمىزدىن ئۈستۈن قىلدۇق»[1]. ئاللاھ تائالا بۇ ئايەتتە ئەر – ئايال… داۋامىنى ئوقۇش
ئىلىم – پەن
1§. «ئىلىم»نىڭ مەنىسى ۋە رولى «ئىلىم»نىڭ لۇغەت مەنىسى شەيئىنىڭ ھەقىقىتىنى بىلمەك دېگەن بولىدۇ. ئىستىلاھىي (ئاتالغۇ) مەنىسى بولسا ئوقۇش، ئۆگىنىش ۋە ئەمەلىي تەجرىبە قىلىش ئارقىلىق بىرەر نەرسە ياكى بىرەر ساھە توغرىسىدا توپلانغان مەلۇمات دېگەن بولىدۇ[1]. بۇ ئۇيغۇرچىدا «ئىلىم – پەن» دەپ ئاتىلىدۇ[2]. قۇرئان كەرىمدە ئىلىمنىڭ، سىياسى ۋە ئەسكەرىي ئەمەل تۇتۇش ئۈچۈن كېرەكلىك بولغان سالاھىيەتلەرنىڭ بىرى ئىكەنلىكى… داۋامىنى ئوقۇش
ھىجرەت ۋە جىھاد \ سەۋەب ۋە نەتىجە
4§. سەۋەب ۋە نەتىجە 1. غەپلەت ۋە جازاسى ئاللاھ تائالا «ئىززەت ئاللاھقا، ئاللاھنىڭ ئەلچىسىگە ۋە مۇئمىنلارغا مەنسۇپ ، لېكىن مۇناپىقلار بىلمەيدۇ»[1] دېگەن مەنىدىكى ئايىتىدە مۇئمىنلارغىمۇ ئىززەت ۋەدە قىلغان، «ئەگەر مۇئمىن بولساڭلار، ئەڭ ئۈستۈن بولغۇچىلار سىلەر بولىسىلەر»[2] دېگەن مەنىدىكى ئايىتىدە غالىبلىق ماقامىدا بولۇش ئۈچۈن مۇئمىن بولۇشنىڭ شەرت ئىكەنلىكىنى ئېلان قىلغان. تۆۋەندىكى ئايىتىدە بولسا، مۇئمىنلارنىڭ كىملەر ئىكەنلىكىنى… داۋامىنى ئوقۇش
ھىجرەت ۋە جىھاد \ جىھادنىڭ ئوبيېكتىلىرى
3. جىھادنىڭ ئوبيېكتىلىرى ئىنساننىڭ ئۈچ تۈرلۈك دۈشمىنى بار بولۇپ، ئۇ دۈشمەنلەرگە قارشى كۈرەش قىلىش جىھاد قىلغانلىقتۇر. مەزكۇر دۈشمەنلەر ۋە ئۇلارغا قارشى جىھاد قىلىشنىڭ يوللىرى تۆۋەندىكىچە: 1) نەپس نەپس تېزلا ھاسىل بولىدىغان راھەتنى خالايدۇ، ۋاقىتلىق مەنپەئەتنى ياخشى كۆرىدۇ، نەقنى كۆزلەيدۇ، كېيىن يۈز بېرىدىغان قىيىنچىلىقلارنى ئويلىمايدۇ، ئاگاھلاندۇرۇشلارغا پەرۋا قىلمايدۇ[1]، شۇنداقلا قەلب (قلب)نى ئەقىلگە بويسۇنۇشتىن توسۇپ، ئۆزىنىڭ خاھىشلىرى… داۋامىنى ئوقۇش
جىھاد
3§. جىھاد بۇ سۆز ئۇيغۇرچىغا ئەرەبچىدىن «دىن يولىدىكى ئۇرۇش» دېگەن مەنىسى بىلەن كىرگەن. ئەسلىدە بۇ مەنە خاتا ئەمەس، لېكىن بۇ، جىھاد دېگەن سۆزنىڭ مەنىسىنىڭ ھەممىسى ئەمەس. چۈنكى «دىن يولىدا ئۇرۇش» جىھادنىڭ مەنىسىنىڭ بىر قىسمىدۇر. شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ يەردە جىھاد دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى، ھۆكمى، ئوبيېكتىلىرى ۋە تۈرلىرى ئۈستىدە تەپسىلىي توختىلىمىز. 1. جىھادنىڭ ھۆكمى جىھاد قىلىش پەرزدۇر.… داۋامىنى ئوقۇش
قۇربانلىق ھەققىدە تەپسىلى ساۋات
1§. ئومۇمىي بايان قۇربانلىق قىلىش، يەر يۈزىگە ئىنسان ئاپىرىدە بولغاندىن تارتىپ قىلىنىپ كەلگەن ئىبادەتتۇر[1]. ئىنسانلار بۇ ئىبادەتنى پەيغەمبەرلىرىنىڭ كۆرسەتمىلىرى بويىچە قىلغاندا ئاللاھقا ئاتاپ، پەيغەمبەرلىرىنىڭ كۆرسەتمىلىرىدىن يىراقلاشقان چاغلىرىدا ئاللاھتىن غەيرىيگە ئاتاپ قىلغان[2]. ئىبراھىم ۋە ئىسمائىل ئەلەيھىسسالامنىڭ يولىدىن يىراقلاشقان مەككە مۇشرىكلىرى ئىبادەتلەرنىڭ شەرت ۋە شەكىللىرىنى ئۆزگەرتكەن[3]، ھەتتا بەزى ئىبادەتلەرنى ئاللاھقا قىلماي، ئاللاھقا يېقىن دەپ ئويلىغان خىيالى كىشىلەرنىڭ… داۋامىنى ئوقۇش
ھىجرەت
2§. ھىجرەت 1. ھىجرەتنىڭ ھۆكمى بىر مۇسۇلمان ئۈچۈن قەيەردە ياشىسا ياشىسۇن ئۆز دىنىنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە ياشىشى مۇھىمدۇر. ياشاۋاتقان يېرىدە ئۆز دىنىنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە ياشىيالمايدىغان مۇسۇلمانلارنىڭ ئۇ يەرنى تاشلاپ دىنىنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە ياشىغىلى بولىدىغان باشقا بىر جايغا كۆچۈپ كېتىشى پەرزدۇر. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡ قَالُواْ فِيمَ كُنتُمۡۖ قَالُواْ كُنَّا مُسۡتَضۡعَفِينَ… داۋامىنى ئوقۇش
ھىجرەت ۋە جىھاد
1§. ئومۇمى بايان 1. ھىجرەت ۋە جىھادنىڭ… داۋامىنى ئوقۇش
قۇرئاندا ۋەتەن ۋە مىللەت
2. مىللەت 1. قۇرئاندا مىللەت قۇرئان كەرىمدە مىللەت قەۋم «قوم» كەلىمىسى بىلەن ئىپادىلىنىدۇ[1]. پەيغەمبەرلەر كۆپىنچە تەبلىغلىرىنى يا قەۋمى (ئى مىللىتىم!) دەپ باشلىغان[2]. فىرئەۋن خانىدانىدىن بولۇپ، مۇسا ئەلەيھىسسالامغا ئىمان كەلتۈرگەن مەخپىي مۇئمىنمۇ قەۋمىگە ئىمانىنى ئاشكارىلىغان ۋە قەۋمىنى ئىمانغا دەۋەت قىلغان چېغىدا سۆزىنى «ئى قەۋمىم!» دەپ باشلىغان[3]. بۇ ئۇلارنىڭ، قەۋملىرى بىلەن بىر مىللەت ئىكەنلىكىنى تىلغا ئېلىپ، ئۇلارغا… داۋامىنى ئوقۇش
ۋەتەن ۋە مىللەت
IV ۋەتەن ۋە مىللەت ئاللاھ تائالا ئىنسانلارنى بىر ئاتا ۋە بىر ئانىدىن تۆرەلدۈرۈپ يەر يۈزىگە تارقاتقان[1]. ئۇلارنىڭ ئارىسىدا نەسەب، قۇدا – باجىلىق ۋە ئۇرۇق – تۇغقانلىق مۇناسىۋىتى ئورناتقان[2]. ئۇلارنى ئۆزئارا تونۇشسۇن دەپ قەبىلە ۋە مىللەتلەرگە ئايرىغان[3]. ئۆزىنىڭ قۇدرىتىگە دالالەت قىلسۇن دەپ ئۇلارنىڭ تىللىرىنى ۋە رەڭگىلىرىنى پەرقلىق قىلغان[4]. ئۇلارنىڭ ھەر بىرى ئۈچۈن… داۋامىنى ئوقۇش