تىجارەت ۋە جازانە- مۇناسىۋەتلىك تېرمىنلار
ج- مۇناسىۋەتلىك تېرمىنلار (ئاتالغۇلار) مەسىلىنى ئوبدان چۈشىنىش ئۈچۈن قەرز ۋە ئۆتنە، ئۆسۈملۈك قەرز، قەرەل پەرقى، پۇل بازىرى ۋە مال بازىرى قاتارلىق تېرمىنلەرنى بىلىش كېرەك. 1- قەرز ۋە ئۆتنە قەرز (دەين) بىر توختامدىن ياكى بىر تۆلەمدىن زىممىگە يۈكلەنگەن تۆلەش يۈكىدۇر. ئۆتنە (قەرز) ئىشلىتىپ كېيىن ئوخشىشىنى قايتۇرۇش شەرتى بىلەن ئېلىنغان نەرسىدۇر. ھەر ئۆتنە قەرزدۇر، ھەر قەرز ئۆتنە… داۋامىنى ئوقۇش
شېرىك-مۇشرىكلار ۋە بۈگۈنكى مۇسۇلمانلار
5- مۇشرىكلار توغرىسىدىكى ئايەتلەر مۇسۇلمانلار ئۈچۈن نېمىنى ئىپادىلەيدۇ؟ كۆپىنچىمىزنىڭ زېھنىدە شېرىك ۋە مۇشرىكلەر ھەققىدە: «شېرىك بۇتلارغا چوقۇنىدىغان ئىش، مۇشرىك بولسا بۇتلارغا چوقۇنىدىغان كىشى» دېگەن چۈشەنچە بار. ئەپسۇسكى بۇ چۈشەنچە شېرىككە ئوخشاش ئەڭ خەتەرلىك ۋە يۇشۇرۇن كىسەللىكنىڭ، مۇسۇلمان دۇنياسىدا قەتئىي يوق دېگەن خاتا چۈشەنچىگە يول ئاچقاندۇر. مۇشرىك كىمدۇر؟ دېگەن سۇئالغا: «نۇھ ۋە ئىبراھىم ئەلەيھىسسالاملارنىڭ زامانىدا ۋە… داۋامىنى ئوقۇش
تىجارەت ۋە جازانە- ئېلىم-سېتىم كۆرۈنۈشى ئاستىدا جازانىخورلۇق
ت- ئېلىم-سېتىم كۆرۈنۈشى ئاستىدا جازانىخورلۇق ھېچكىم ھەر ئېھتىياجىنى قامدايدىغان مەھسۇلاتنى ئىشلەپچىقىرالمايدۇ: يېمەك- ئىچمەك، كىيىم-كېچەك، تۇرالغۇ جاي ۋەھاكازالارغا بولغان ئېھتىياجىنىڭ تولىسىنى باشقىلىرى ئىشلەپچىقارغان مال ۋە خىزمەتلەر بىلەن قامدايدۇ. بۇلارنى ئېلىشنىڭ ئەڭ مۇۋاپىق يولى بەدىلىنى تۆلەشتۇر. بولمىسا ھېچكىم مەھسۇلات ئىشلەپچىقىرالمايدۇ. ئاچلىق ۋە قىيىنچىلىق باشلىنىدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ… داۋامىنى ئوقۇش
تىجارەت ۋە جازانە- جازانىخورلارنىڭ پوزىتسىيەسى
جازانىخورلۇق چەكلەنمىگەن دۆلەتلەردە ئېلىم-سېتىم ئەركىن قويۇۋېتىلگەن تۇرۇقلۇق، جازانىخورلۇق ئۈچۈن مۇناسىۋەتلىك ئورگاندىن رۇخسەت ئېلىش كېرەك بولىدۇ. كېرەكلىك رۇخسەتنى ئالمىغان كىشى ۋە مۇئەسسەسەلەر ئۆسۈملۈك قەرز بېرەلمەيدۇ. بۇ ئەسلىدە جازانىخورلۇقنىڭ ئۇ دۆلەتلەردىمۇ مەنئى قىلىنىدىغانلىقىنى، لېكىن دۆلەتنىڭ كونتروللۇقى ئاستىدا قىلىشقا بولىدىغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ. قۇرئاندىكى چەكلىمىنىڭ ئالەمشۇمۇللۇقى ئەمەلىيەتتە بۇنى تەلەپ قىلىدۇ.
شېرىك-مەككە مۇشرىكلىرى ۋە ئاللاھ
شېرىك- كىم ئۆزىنىڭ مۇشرىكلىكىنى قوبۇل قىلسۇن؟
3- كىم ئۆزىنىڭ مۇشرىكلىكىنى قوبۇل قىلسۇن؟ مۇشرىكلار ئاللاھقا شېرىك قوشقانلىقلىرىنى ئاسانلىقچە قوبۇل قىلمايدۇ! ھېچكىم «مەن مۇشرىك» دەپ ئوتتۇرىغا چىقمايدۇ. مەسىلەن: «مەككە مۇشرىكلىرى» دېيىلسە زېھنىمىزگە ئۆزىنى مۇشرىك دەپ تۇنۇتقان ئالاھىدە بىر گۇرۇپ ئىنسانلار كېلىدۇ. خۇددى ئۇلارنى بىر ئالاھىدە بايراق ئاستىغا توپلانغان ۋە ئۆزىلىرىنى «مۇشرىكلار» دەپ تۇنۇتقان كىشىلەردەك ئويلايمىز.ھالبۇكى، مۇنداق چوڭ گۇناھنى ھېچكىم ئۆز ئۈستىگە ئېلىپ، ئۆزىنى… داۋامىنى ئوقۇش
شېرىك- ئىلاھ ۋە ئىبادەت
1- ئىلاھ دېگەن نېمە؟ ئىلاھ، ئىبادەت قىلىنىدىغان يەنى چوقۇنىلىدىغان مەۋجۇتلۇق دېمەكتۇر. بۇ سۆز تۈرلىنىپ چىققان سۆز تۇمۇرىغا ئاساسەن «تەڭداشسىز كۈچكە ئىگە، چىن قەلبتىن باغلىنىپ ئىلتىجا قىلىنىدىغان، ھېسسى ئەزالار بىلەن بىلگىلى بولمايدىغان مەۋجۇتلۇق» دېگەن مەنىلەرنىمۇ ئىپادىلەيدۇ.[1] بۇ سۆز تۈرۈكچىدە «تەڭرى» دەپ تەرجىمە قىلىنىدۇ.[2] ئىلاھ، ئىبادەت قىلىنىدىغان مەۋجۇتلۇق دەپ تەرىپلەنگەندە تەبىئىيلا «ئىبادەت دېگەن نېمە؟» دېگەن سۇئال ئوتتۇرىغا… داۋامىنى ئوقۇش
تىجارەت ۋە جازانە-زاكات-جازانە مۇناسىۋىتى
ئە – جازانە-زاكات مۇناسىۋىتى ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: وَمَا آتَيْتُم مِّن رِّبًا لِّيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِندَ اللَّهِ وَمَا آتَيْتُم مِّن زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ «ئىنسانلارنىڭ ماللىرى ئىچىدە ئۆسسۇن دەپ جازانىگە بەرگەن نەرسەڭلار ئاللاھنىڭ ھۇزۇرىدا ئۆسمەيدۇ. ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى كۆزلەپ بەرگەن زاكىتىڭلار ئۇنداق ئەمەس. زاكات بەرگەنلەر قاتمۇقات كۆپەيتكۈچىلەردۇر»-(30-سۈرە رۇم، 39- ئايەت)… داۋامىنى ئوقۇش
تىجارەت ۋە جازانە-جازانىخورلۇق ئۇرۇشتۇر
ب- جازانىخورلۇق ئاللاھ ۋە رەسۇلۇللاھقا ئۇرۇش ئاچقانلىقتۇر ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ. فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ «ئى مۇئمىنلار! ئەگەر مۇئمىن بولساڭلار ئاللاھدىن قورقۇڭلار ۋە قېلىپ قالغان ئۆسۈمنى ئالماڭلار. ئەگەر… داۋامىنى ئوقۇش
تىجارەت ۋە جازانە- جازانىنىڭ چەكلىنىشى
ئا- جازانىنىڭ چەكلىنىشى ئۆسۈم تۇنجى قېتىم مۇنۇ ئايەت بىلەن چەكلەنگەن: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا الرِّبَا أَضْعَافًا مُضَاعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ «ئى مۇئمىنلار! قاتمۇقات ئۆسۈمنى يېمەڭلار ۋە ئاللاھقا تەقۋادارلىق قىلىڭلار، مۇرادىڭلارغا يېتەلەيسىلەر»-3-سۈرە ئال ئىمران، 130- ئايەت. قاتمۇقات كۆپەيمەك ئۆسۈمنىڭ خۇسۇسىيىتىدۇر. %10 ئىككىنچى يىلى %21 گە، ئۈچىنچى يىلى %33 گە چىقىدۇ ۋە زاماننىڭ ئۆتۈشى… داۋامىنى ئوقۇش