قۇرئاندا شىرىك ۋە مۇشرىكلار (1)
قۇرئاندا شېرىك ۋە مۇشرىكلار 1- مۇشرىكلارنىڭ ئورتاق ئېتىقادى مۇشرىكلارنىڭ ئورتاق ئېتىقادى ئاللاھنىڭ رەب ئىكەنلىكىگە (ئاللاھنىڭ ياراتقۇچى، باشقۇرغۇچى ۋە باققۇچى ئىكەنلىكىگە) ئىمان كەلتۈرمەكتۇر. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ﴿قُلْ مَن يَرْزُقُكُم مِّنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ أَمَّن يَمْلِكُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَمَن يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ الْأَمْرَ فَسَيَقُولُونَ اللَّهُ فَقُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ٣١﴾ «ئى مۇھەممەد!… داۋامىنى ئوقۇش
شىرىك / ئاللاھتىن باشقا قۇتۇلدۇرغۇچىنىڭ بارلىقىغا ئىشىنىش
7. 3 – ئاللاھتىن باشقا قۇتۇلدۇرغۇچى ئېتىقادى كۆپىنچە ئىنسانلار ئاللاھتىن باشقا بىر مەۋجۇداتنى ئۆزىنىڭ مەنىۋى قۇتقۇزغۇچىسى قىلىۋالىدۇ. يەنى ئۇنى ئىلاھ قىلىۋالىدۇ؛ ئۇنىڭ ئۆزىنى دۇنيادا ھەرتۈرلۈك بالا – قازادىن، قىيامەتتە جەھەننەمدىن ساقلاپ قالىدىغانلىقىغا ئىشىنىدۇ. ھالبۇكى ئاللاھ تائالا تۆۋەندىكى ئايەتتە ئۇنداق قىلمىشنىڭ مۇشرىكلارنىڭ ئىشى ئىكەنلىكىنى بىلدۈرىدۇ: ﴿وَيَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنفَعُهُمْ وَيَقُولُونَ هَؤُلَاءِ… داۋامىنى ئوقۇش
شىرىك \ ياردەم كۈتۈش
7 . 2 – ياردەم كۈتۈش ئىنسانلارنىڭ مۇشرىك بولۇشىغا سەۋەب بولىدىغان يەنە بىر ئىش، ئۇلارنىڭ ئاللاھنى قويۇپ باشقا مەۋجۇداتلاردىن ياردەم تېلىشىدۇر. ئىنسانلار ئاللاھنىڭ بىردىنبىر قۇدرەت ئىگىسى ئىكەنلىكىنى، ھەر ئىشتا ئۇنىڭدىن ياردەم تىلىشى كېرەكلىكىنى ئوبدان بىلسىمۇ، ئاللاھنى ئېغىزىدىن چۈشۈرمەي ياد ئېتىپ تۇرسىمۇ، ئەمەلىيەتتە ئاللاھنىڭ ياردىمىگە لايىق ئىش قىلىپ، ئۇنىڭ ياردىمىنىڭ كېلىشىنى ساقلىماي ئاللاھتىن باشقا بىر مەۋجۇداتلارنى… داۋامىنى ئوقۇش
81 – زاكاتنىڭ پەزىلىتى
زاكاتنىڭ پەرز ئىكەنلىكى، ئۇنىڭ پەزىلىتى ۋە ئۇنىڭغا ئالاقىدار مەسىلىلەرنىڭ بايانى توغرىسىدا ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ﴿وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ …٤٣﴾ «نامازنى تولۇق ۋە داۋاملىق ئۆتەڭلار، زاكاتنى بېرىڭلار …» – (2 – سۈرە بەقەرە، 43 – ئايەتنىڭ بىر قىسمى). ئاللاھ تائالا يەنە مۇنداق دېگەن: ﴿وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا… داۋامىنى ئوقۇش
80 – دەلىلسىز سۆزلىمە
دەلىل بىلەن سۆزلەش توغرىسىدا ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ﴿وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ… ٣٦﴾ «ئىلمىي ئاساسىڭ بولمىغان نەرسىگە ئەگەشمىگىن…» – (17 – سۈرە ئىسرا، 36 – ئايەتنىڭ بىر قىسمى). ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ﴿مَّا يَلْفِظُ مِن قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ١٨﴾ «ئۇ قانداق سۆز قىلسا، يېنىدا يېزىشقا تەييار بىر كۆزەتكۈچى بار» – (50… داۋامىنى ئوقۇش
79 – نامازنىڭ پەزىلىتى
نامازنىڭ پەزىلىتى توغرىسىدا ئاللاھ تائالا مۇنداق دېگەن: ﴿… إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ ٤٥﴾ «… شۈبھىسىزكى، ناماز قەبىھ سۆز – ھەرىكەتلەردىن ۋە يامان ئىشلاردىن توسىدۇ. …» – (29 – سۈرە ئەنكەبۇت، 45 – ئايەتنىڭ بىر قىسمى). ئەبۇ ھۇرەيرە رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى، ئۇ رەسۇلۇللاھنىڭ: «ئېيتىپ بېقىڭلارچۇ؟ سىلەردىن بىر كىشىنىڭ دەرۋازىسى ئالدىدا بىر ئۆستەڭ بولۇپ،… داۋامىنى ئوقۇش
78 – تاھارەتنىڭ پەزىلىتى
تاھارەتنىڭ پەزىلىتى توغرىسىدا ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ وَإِن كُنتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا وَإِن كُنتُم مَّرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِّنكُم مِّنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُم مِّنْهُ مَا… داۋامىنى ئوقۇش
ئاللاھنىڭ سۈننىتى
خ – سۈننەت ئۇقۇمىنىڭ بۇزۇلۇشى بىز مۇناسىۋەتلىك ئايەتلەرنىڭ سايىسىدە، ئاللاھنىڭ سۈننىتىنىڭ ھەر بىر ئىنساننىڭ ئەمەل قىلىشى زۆرۈر بولغان توغرا يول ئىكەنلىكىنى ۋە بۇ يولدا ماڭمىغانلارنىڭ يامان ئاقىۋەتكە دۇچار بولىدىغانلىقىنى كۆردۇق. ئاللاھنىڭ سۈننىتى، ئۇنىڭ ئەلچىلىرىنىڭمۇ سۈننىتىدۇر (ئىسرا 17 / 77، ئەھزاب 33 / 38 -39). گەرچە بۇ مەسىلە ناھايىتى ئېنىق بولسىمۇ، قۇرئاننىڭ ئەڭ مۇھىم ئۇقۇملىرىنىڭ بىرى… داۋامىنى ئوقۇش
77 – كېسەل يوقلاشنىڭ پەزىلىتى
كېسەل يوقلاش توغرىسىدا بەرا ئىبن ئازىب رەزىيەللاھۇ ئەنھۇدىن رىۋايەت قىلىنىدۇكى، رەسۇلۇللاھ بىزنى يەتتە ئىشقا بۇيرۇدى: 1) كېسەل يوقلاشقا. 2) جىنازىغا ئەگىشىپ قەبرىستانلىققا بېرىشقا. 3) كىشى چۈشكۈرۈپ «ئەلھەمدۇ لىللاھ»، دېگەن كىشىگە ئاڭلىغۇچى «يەرھەمۇكەللاھ»، دەپ جاۋاب قايتۇرۇشقا. 4) قەسەم قىلغۇچىنىڭ قەسىمىنى ئورۇنلىشىغا ياردەم بېرىشكە (گۇناھ ئىشلارنى قىلىشقا قەسەم ئىچمىگەنلا بولسا). 5) زۇلۇمغا ئۇچرىغانلارغا ياردەم بېرىشكە. 6) چاقىرغان… داۋامىنى ئوقۇش
ئاللاھنىڭ سۈننىتى
چ- سۈننەتكە خىلاپلىق قىلغانلار نۇرغۇنلىغان ئايەتلەر سۈننەتكە يەنى ئاللاھنىڭ ئىنسانلار ئۈچۈن بەلگىلىگەن يولىغا كىرمىگەنلەرنىڭ ئالاھىدىلىكلىرى ۋە يامان ئاقىۋەتلىرىنى بايان قىلىدۇ. بۇ ئايەتلەر تۆۋەندىكىچە: سۈننەتكە ئەگەشمىگەنلەر، ئاللاھقا ئىشەنمىگەن، ئۇنىڭ ئايەتلىرى ھەققىدە يالغان سۆزلىگەن ۋە ئىككى يۈزلۈك قىلغانلاردۇر. بۇ ئۇلارنىڭ جازالىنىشىغا سەۋەب بولىدۇ. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ: ﴿قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِكُمْ سُنَنٌ فَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانظُرُوا كَيْفَ… داۋامىنى ئوقۇش